اين‌ وضعيت‌ زماني‌ اتفاق‌ مي‌افتد كه‌ خون‌، اكسيژن‌ ناكافي‌ در اختيار بافت‌هاي‌ بدن‌ قرار دهد. علل‌ اين‌ وضعيت‌ از خفگي‌ يا مسموميت‌ تا اختلال‌ كاركرد ريه‌ يا مغز متفاوت‌ است‌. اين‌ وضعيت‌ (بسته‌ به‌ درجه‌ هيپوكسي‌) با علايم‌ مختلفي‌ همراه‌ است‌. اگر هيپوكسي‌ به‌ سرعت‌ درمان‌ نشود، مي‌تواند كشنده‌ باشد چون‌ وجود غلظت‌ كافي‌ اكسيژن‌ براي‌ كاركرد تمام‌ اعضا و بافت‌هاي‌ بدن‌ حياتي‌ است‌. در فرد سالم‌، مقدار اكسيژن‌ موجود در هوا بيش‌ از حدي‌ است‌ كه‌ بافت‌هاي‌ بدن‌ براي‌ كاركرد طبيعي‌ به‌ آن‌ نياز دارند. با اين‌ حال‌ در فرد بيمار يا آسيب‌ديده‌، كاهش‌ اكسيژني‌ كه‌ به‌ بافت‌ها مي‌رسد، كاركرد بدن‌ را بيش‌ از پيش‌ مختل‌ مي‌كند. هيپوكسي‌ خفيف‌، توانايي‌ تفكر صحيح‌ را در فرد كاهش‌ مي‌دهد اما بدن‌ در پاسخ‌ به‌ اين‌ حالت‌، سرعت‌ و عمق‌ تنفس‌ را افزايش‌ مي‌دهد. با اين‌ همه‌، اگر اكسيژن‌رساني‌ به‌ سلول‌هاي‌ مغزي‌ تنها به‌ مدت‌ ۳ دقيقه‌ قطع‌ شود، مرگ‌ اين‌ سلول‌ها آغاز مي‌شود. تمام‌ وضعيت‌هايي‌ كه‌ در اين‌ فصل‌ به‌ آنها خواهيم‌ پرداخت‌، مي‌توانند هيپوكسي‌ ايجاد كنند.

تشخيص‌

در هيپوكسي‌ متوسط‌ تا شديد ممكن‌ است‌ موارد زير وجود داشته‌ باشند: تنفس‌ سريع‌ تنفس‌ توأم‌ با زجر يا بريده‌ بريده‌ و نياز شديد به‌ هواي‌ تازه‌ اشكال‌ در صحبت‌ كردن‌ پوست‌ خاكستري‌ ـ آبي‌ (سيانوز). اين‌ حالت‌، ابتدا انتهاهاي‌ بدن‌ (مثل‌ لب‌ها، بستر ناخن‌ها و نرمه‌ گوش‌ها) را درگير مي‌كند اما با پيشرفت‌ هيپوكسي‌، سيانوز كل‌ بدن‌ را فرا مي‌گيرد. اضطراب‌ بي‌قراري‌ سردرد تهوع‌ و احتمالاً استفراغ‌ قطع‌ تنفس‌ (در صورتي‌ كه‌ هيپوكسي‌ به‌ سرعت‌ برطرف‌ نشود).

مباحث‌ زير را هم‌ ببينيد:

شوك‌ آنافيلاكتيك‌ ، آسم‌ ، سوختگي‌هاي‌ راه‌ تنفسي‌ ، سرخك‌ ، غرق‌ شدگي‌ ، دار آويختگي‌ و خفگي‌ به‌ دليل‌ فشرده‌ شدن‌ گلو ، استنشاق‌ گاز ، جراحات‌ نافذ قفسه‌ سينه‌ ، سكته‌ مغزي‌ .

تاریخ: دو شنبه 13 خرداد 1392برچسب:,

مسموميتهاي گوارشي
مسموميتهاي گوارشي شايع ترين نوع مسموميت هستند . اين مسموميت مي تواند ناشي از مصرف غذاي فاسد شده ، مصرف داروي اشتباه و يا زياد از حد خوردن دارو به قصد خودكشي و … مي باشد .
كودكان بيشتر از بزرگسالان در معرض خطر مسموميت اتفاقي قرار ميگيرند و مسموميت در كودكان بعلت مصرف مواد شيميايي خطرناك مانند نفت ، مواد پاك كننده ، دارو و … بيشتر است .
علائم كلي مسموميت گوارشي
۱- دردهاي شكمي                                                                      
 ۲  - تهوع - استفراغ
۳- استنشاق بوي ماده مصرف شده از دهان                          
  ۴- خواب آلودگي
 ۵- اختلال و ضعف تنفس و گردش خون                   
 ۶- بيهوش
و بعضي از علائم بستگي به ماده مصرف شده و نحوه تاثير آن دارد . براي مثال استفاده از مواد مخدر كاهش و وقفه تنفس ، تنگي مردمك چشم و خشكي دهان را در پي دارد .
در حاليكه استفاده از داروهاي محرك باعث هيجان, توهم, تعريق فراوان ، افزايش تنفس و ضربان قلب و تشنج مي شود .
در مسموميت با الكل به علت مصرف بيش از حد ، علائمي چون استشمام بوي الكل از تنفس بيمار ، تهوع و استفراغ, تنفس عميق ، نبض پر درمراحل ابتدايي و تنفس كم عمق و نبض تند در مراحل پيشرفته ديده مي شود و حتي بعلت تاثير الكل در سيستم عصبي فرد ، تعادل رفتاري و شخصيتي و تفكر فرد از بين رفته و ممكن است به ديگران يا خود آسيب برساند .
در مسموميت با اسيد و قلياها كه بصورت تصادفي يا به قصد خودكشي استفاده ميشوند ، وجود نواحي سوخته در اطراف صورت ، دهان و حلق ، استفراغ و اسهال خوني ، درد وسوزش شديد در مجراي گوارش و يا مشكلات تنفس و انسداد راه هوايي از علائم اين مسموميت است .
 اگر فرد مسموم هوشيار است,  از او پرسش كنيد
۱-who  نام ، سن ، جنس فرد ؟
۲-what  نوع ماده سمي بلع شده ؟
۳-  how much مقدار مصرف شده چه ميزان است ؟
۴-how  شرايط مسموميت به چه صورت است ؟
۵-when  زمان اتفاق افتادن مسموميت ؟
نكتـه
 اگر لبهاي سوخته مشاهده شد ، احتمال مسموميت با مواد سوزاننده مي باشد كه چندين جرعه آب سرد يا شير به او بدهيد .
در صورتي كه لباسهاي فرد مسموم  به وسيله مواد سوزاننده سوخته باشد .
اگر فرد مسموم بيهوش است ,او را ارزيابي كنيد هر ۲ تا ۳ دقيقه تنفس و نبض او را بررسي كنيد و ارجاع دهيد .
اقدامات كلي در برخورد با مسموميت گوارشي
در اين نوع مسموميت ها بعد از ارزيابي وضعيت فعاليت دستگاههاي حياتي ( تنفس وقلب ) ، اقدامات كلي سه مرحله است :
۱-تشخيص نوع سم
۲-رقيق كردن سم
۳-خارج كردن سم از معده
۴-تشخيص نوع سم : همانطور كه قبلا هم اشاره شد در صورت هوشيار بودن مسموم سوالاتي پرسيده ميشود و با بررسي محيط اطراف و علائم مشاهده شده نوع سم را تشخيص ميدهد .
۵-رقيق كردن سم : با رقيق كردن سم ميتوان از اثرات ناخواسته و سود بسياري از سموم جلوگيري كرد . چند ليوان آب نمك ولرم باعث به تعويق انداختن جذب سم از معده ميشود و در صورت موجود بودن شربت ايپكاك ipecac علاوه بر آب چند قاشق از اين شربت ميدهيم .
۶- خارج كردن سم از دستگاه گوارش: استفاده از محلول آب نمك ، يا آب به همراه چند قاشق شربت ايپكاك در مدت كوتاهي باعث ايجاد تهوع و استفراغ مي گردد .
براي تسريع در دفع مواد از معده در حاليكه مصدوم در حالت نشسته است و سرش به سمت جلو و پايين است با تحريك انتهاي گلو با انگشت ، وي را وادار به استفراغ مي كنيم و سپس با آرام كردن مصدوم او را به نزديكترين مركزدرماني ارجاع مي دهيم . ۰۰
نكات مهـم
۱-از دادن آب نمك براي كودكان بپرهيزيد ، زيرا اين عمل بسيار خطرناك بوده و باعث مرگ در كودكان در اثر خفگي ناشي از استفراغ ميشود .
۲-در صورتي كه مسموميت در اثر مصرف مواد اسيدي ، قليايي ، فراورده هاي نفتي يا مواد سوزاننده يا مواد پاك كننده و شوينده ها باشد به هيچ عنوان عمل رقيق كردن و واداركردن به استفراغ را انجام ندهيد .
چون در صورت استفراغ اين مواد ممكن است مري مجددا آسيب ببيند و يا با آسپيره شدن به داخل راه هوايي باعث آسيب مخاط ، تورم و انسداد راههايي هوايي گردد .
۳-در افراد بيهوش ، افرادي كه تشنج كرده ، بيماراني كه سابقه ناراحتي قلبي دارند و زنان باردار عمل وادار كردن به استفراغ را نبايد انجام دهيد .
مسموميت گوارش ميكروبي
بوتوليسم
تشخيص سريع اين بيماري و مراقبت لازم آن موجب حفظ حيات فرد مسموم خواهد شد هر چند اين نوع مسموميت نادر است اما در ۶۰ درصد موارد به مرگ مي انجامد .
اين سم كه از باكتري كلستريديوم بوتولوئيد ترشح مي شود ، مانع از ارسال پيامهاي عصبي از اعصاب محيطي به عضلات مي گردد و به ضعف شديد ، فلج و مرگ
مي انجامد . متاسفانه اين سم هيچ طعم و مزه اي ندارد .
نشانه هاي بيماري معمولا تا ۲۴ ساعت پس از مصرف سم ظاهر نمي شود
و پس از آن نشانه ها و علائم زير به ترتيب و بتدريج آغاز مي گردند :
۱- خشكي دهان                 ۳- عدم تطابق در چشم و دو بيني
 ۲- گلودرد                                   ۴- خستگي شديد
 ۵- اشكال در صحبت كردن و بلع          ۶- فلج عضلات تنفسي
 ۷- فلج                              ۸- از بين رفتن رفلكس هاي بدن
۹- محدوديت حركات چشم                 ۱۰- اختلال شديد تنفسي
۱۱- مردمك هاي گشاد                                                     
منبع اصلي سم برتوليسم ، غذاي كنسرو شده تاريخ گذشته است كه قبل از مصرف خوب حرارت نديده اند  . اما به تازگي مشاهده شده كه ۲۴ درصد موارد گزارش شده ناشي از غذاهاي رستوراني بوده اند .
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱-وادار كردن به استفراغ
۲-دادن اكسيژن با فشار زياد در صورت شك به فلج عضلات تنفسي
۳-دادن سفيده تخم مرغ
۴-رسانيدن بيمار به مركز درماني
۵-تجويز ضد سم توسط پزشك
 مسموميت هاي تنفسي
سموم تنفسي موادي سمي هستند كه از طريق مجاري تنفسي وارد شده و از ريه ها جذب بدن مي شوند . بيشتر مسموميت هاي تنفسي ناشي از دود آتش سوزي ميباشد . سم به سرعت جذب بدن شده و معمولا عواقب خوبي ندارد .
منابع اصلي مسموميتهاي تنفسي عبارتند از :
۱-گازهاي منو اكسيد كربن co : گاز اصلي متصاعد شده از اگزوز اتومبيل وكرسي است ، در زنبورداري براي كشتن زنبور بكار مي رود
۲-گازهاي دي اكسيدكربن  : در صنعت ايجاد ميشود و در عمق چاه وجود دارد . ۳- گاز كلر : در استخر ها بكار مي رود .
۴-گاز آمونياك : گازهاي صنعتي
۵-گازهاي بيهوشي ( اتر )
۶-گاز دي اكسيد سولفور ( ( : در صنايع يخ سازي بكار ميرود و در چاهها نيز وجود دارد .
 علائم و نشانه هاي عمومي مسموميت تنفسي :
۱- سر درد شديد                      ۶-  اشك ريزش و سوختگي چشم
۲- تهوع و استفراغ                   ۷- سوختگي گلو و سينه و پوست صورت
۳- سرفه ، تنفس صدادار         ۸- سيانوز ( كبودي )
۴- تنگي نفس                            ۹- گيجي و منگي
۵- درد قفسه سينه                 ۱۰- اختلال در هوشياري و بيهوشي
اقدامات و كمك هاي اوليه
- شل نمودن يقه و كمربند و باز نگه داشتن راه هوايي
- در مسموميت هاي تنفسي ، بايد فوراً اكسيژن ۱۰۰درصد داده شود ( با توجه به دستورالعمل استفاده از كپسول اكسيژن )
- انتقال سريع مصدوم به مركز
 مسموميت هاي تماسي
اين نوع مسموميت زماني روي مي دهد كه ماده سمي از طريق پوست وارد بدن شود و از طريق دستگاه گردش خون در سراسر بدن توزيع گردد . حشره كشها و سموم
صنعتي دو نوع شايع از سمومي هستند كه از طريق پوست قابل جذب مي باشند
همچنين گياهان بسياري وجود دارند ( نظير گزنه ، پيچك , سماق و غيره ) كه در صورت تماس با پوست واكنشهاي شديد حساسيتي ايجاد مي كنند كه اين واكنشها مي توانند در كل بدن نيزمنتشر شوند .
علائم و نشانه هاي عمومي مسموميت هاي تماسي
۱- التهاب يا قرمزي پوست               ۶- گيجي و منگي
۲- سوختگي شيميايي                        ۷- شوك
۳- بثورات جلدي                       ۸- تجمع آب در پوست و ظهور تاول
۴- خارش             ۹- ساير علائم و نشانه هاي عمومي مسموميتها   
۵- تهوع و استفراغ
كه اين علائم و  نشانه ها در مسموميت تماس گياهي سه دسته هستند
۱-علائم خفيف : خارش خفيف
۲-علائم خفيف تا متوسط : خارش و قرمزي
۳-علائم متوسط : خارش ، قرمزي ، تورم
۴-علائم شديد : خارش ، قرمزي ، تاول و تورم
 اقدامات و كمكهاي اوليه در مسموميت تماسي
-شستشوي پوست با مقادير زياد آب حداقل به مدت ۲۰ دقيقه
-در حين شستشوي پوست ، لباس و يا جواهر آلات را در آوريد
- شستشوي محل با آب و صابون
- انتقال مصدوم با مركز درماني
مسموميت هاي تزريقي
پس از مسموميت هاي گوارشي ، مسموميتهاي ترزيقي دومين عامل مسموميتها به شمار مي آيند .
چهار عامل عمده براي آن وجود دارد
۱- مسموميت ترزيقي در اثر ترزيق دارو به بدن
۲- گاز گرفتگي حيوانات
۳- مار گزيدگي
۴- گزش حشرات
۱-  مسموميت ترزيقي در اثر ترزيق دارو به بدن
ترزيق بعضي از داروها به طريق مختلف, خواه داخل وريدي  IV، داخل عضلاني ( IM ) ، زير جلدي (SC) ، داخل جلدي (ID) , ميتواند علائم و واكنشهاي حساسيتي را ايجاد كند . همچنين برخي از افراد نيز به داروهاي خاصي حساسيت دارند .
 نشانه ها و علائم اصلي به صورت شوك حساسيتي يا آنافيلاكتيك بروز مي كند .
علائم و نشانه هاي عمده شوك آنافيلاكتيك در اثرترزيق داروها
۱-خارش در سراسر بدن
۲-تورم
۳-ضعف عمومي
۴-بيهوشي
۵-نبض و تنفس نا منظم
 اقدامات و كمك هاي اوليه در مسموميت ترزيقي داروها
مانند كمك هاي اوليه شوك آنافيلاكتيك بوده كه در فصل مربوطه توضيح داده شده است .
۲- گاز گرفتگي حيوانات  
گاز گرفتن حيوانات يا انسان باعث دريدگي پوست و عفونت بسيار شديد ميشود . گاز گرفتگي حيوانات وحشي مثل روباه، گرگ ، سگ و راكون ميتواند باعث انتقال ويروس هاري گردد و در صورت عدم رسيدگي و مراقبت پزشكي به مرگ مي انجامد .
گاز گرفتگي انسان نيز باعث انتقال ميكروبهاي زيادي از دهان به پوست و همچنين انتقال كزاز مي شود .
اقدامات
۱- در صورت در دسترس بودن دستكش يكبار مصرف بپوشيد ، زخم را با دقت با صابون و آب گرم بشوئيد تا خطر عفونت به حداقل برسد
۲- با سواپ گازدار ، آهسته آهسته خشك كنيد و پانسمان چسب دار ( چسب زخم ) يا پوشش استريل كوچك زخم را بپوشانيد .
۳- جهت انجام اقدامات بعدي او را به مركز بهداشتي درماني ارجاع فوري دهيد و در صورت امكان تلفني پزشك و كاردان مركز را مطلع نمائيد .
 نكتـه :در مورد سابقه واكسيناسيون كزاز سوال كنيد .
مورد خاص :زخم عمقي
 در صورتي كه زخم عمقي بود و خونريزي داشت ، با فشار مستقيم و بلند كردن قسمت آسيب ديده خونريزي را كنترل كنيد. با يك بالشتك نرم يا پوشش استريل و باند, زخم را در جاي خود محكم ببنديد تا خونريزي كنترل شود و بعد شرايط ارجاع را فراهم آوريد .
۳- مارگزيدگي
ساليانه در جهان حدود ۵۰۰۰۰ نفر به دليل مار گزيدگي مي ميرند .
دو نوع مار اصلي سمي و غير سمي وجود دارد ، كه مارهاي سمي در نقاط مركزي و كويري ايران وجود دارد و بعضي از آنها بسيار خطرناك و سم آنها كشنده است .
مارهاي سمي چند خصيصه زير را دارند ( در صورت امكان سمي يا غير سمي بودن مار تشخيص داده شود ) .
۱- سر مثلثي شكل يا سر مسطحي كه از گردن پهن تر باشد .
۲- مردمكهاي باريك دراز ( مثل چشم گربه )
۳- لكه رنگي حساس به حرارت بين چشم و سوراخ دهان
۴- طول كوتاهتر
۵- رنگهاي متفاوت
مارهاي سمي از دندانهاي نيش خود براي ترزيق سم استفاده مي كنند .
داخل اين دندان مثل سر سوزن خالي بوده و مجراي داخل آن به كيسه زهر راه دارد . هر چند هفته يكبار اين دو دندان مي افتند و به وسيله دندان جديدي جايگزين مي گردد .
كيسه زهر كه در سر مار و پشت گوش داخلي قرار دارد با انقباض و فشار وارد آمده دراثر گزش ، فشرده شده و زهر از طريق مجراي داخل دندان نيش به داخل بدن مصدوم ترزيق مي شود .
علائم و نشانه هاي مار گزيدگي  (با توجه به گونه مارها )
- يك جفت علامت سوراخ شدگي
- درد ، قرمزي و تورم شديد در محل نيش
- تهوع و استفراغ
- اختلال بينايي
- افزايش بزاق و عرق كردن
- تنفس سخت كه در موارد شديد ممكن است تنفس متوقف شود
اقدامات و كمك هاي اوليه در مار گزيدگي
۱- بيمار را آرام كنيد و كمك كنيد تا دراز بكشد .
۲- محل گزيدگي را با آب و صابون با ملايمت شستشو دهيد وبا سوپ هاي تميز آهسته آهسته خشك كنيد .        
۳-استفاده از باند محدود كننده در ۳ سانتي متري بالاي محل گزش الزامي است و با استفاده از باند مثلثي ناحيه آسيب ديده را بيحركت كنيد .            
نكتـه
هرگز از تورنيكه يا گارو براي بستن زخم استفاده نكنيد ، چون سرخرگها نيز بسته مي شوند و بافتهاي دورتر از محل گزش آسيب خواهند ديد .
باند محدود كننده
 باندي است پهن كه به حدي سفت بسته مي شود كه يك مداد يا انگشت بتواند به زير آن رفته و موجب بستن سياهرگها شود . چون سياهرگها خون را به قلب برده و از آنجا سم در تمام بدن انتشار مي يابد .
تنها درمان موثر مارگزيدگي ، تجويز ضد سم آن در بيمارستا ن است.
در مارگزيدگي مي توان از روشهاي بستن باند محدود كننده , نيشتر زدن و ساكشن
 (مكش سم) استفاده كرد مشروط بر اينكه از زمان مارگزيدگي بيش از يك ساعت نگذشته باشد و اين عمل مكش سم بيش از ۳۰ دقيقه به طول نيانجامد .
خط برش در حين نيشتر زدن بايد به صورت عرضي ( نه ضربدري ) و بر روي محل ترزيق سم باشد .                                                  
عمق نيشتر نيز بايست با اندازه ثلث فاصله بين دو نيش مار باشد .
چون عموماً ضد سم در دسترس نيست ، ترزيق اين نفرين يك هزارم به مصدوم توصيه مي شود .
۴) گزش حشرات: بيشترين گونه جانوري دنيا حشرات هستند و به همين ترتيب تعداد حشراتي كه انسان را مي گزند ، محدود نيست .
از جمله مهمترين اين حشرات ميتوان از زنبور عسل ، زنبور قرمز ، زنبور درشت ، مورچه آتشين ، عنكبوت و عقرب نام برد . برخلاف مارگزيدگي در گزش حشرات محل گزش تنها يك نقطه مي باشد .
 
نشانه ها و علائم گزش زنبور عسل ، زنبور قرمز ، زنبور درشت ، و مورچه آتشين :
۱-  درد ناگهاني             ۶- خس خس سينه
۲-  قرمزي                             ۷- تغيير رنگ پوست
۳-  خارش                         ۸- اشكال تنفس
۴-  كهير                                ۹- بيهوش
۵-       تورم                          ۱۰- شوك آنافيلاكتيك
تنها عنكبوتي كه قادر به گزش است ، بيوه سياه ماده نام دارد . اين حشره با بدن سياه داراي يك لكه قرمز يا زرد رنگي روي شكمش مي باشد .
نشانه ها و علائم گزش عنكبوت سياه  بيوه
۱-احساس درد شديد كه محل آن گنگ مي باشد .
۲- دو محل قرمز رنگ گزش كوچك و بسيار نزديك هم
۳-سفتي و گرفتگي عضلات خصوصاً در صورت گزش شكم يا پشت مصدوم
۴-سردرد ، لرز ، تب ، تعريق شديد ، تهوع و استفراغ .
 اقدامات و كمك هاي اوليه
۱-ABC بررسي كرده و اقدام لازم را بعمل آوريد .
۲-در صورت بروز شوك را درمان كنيد .
۳-محل را با كيسه آب يخ سرد نمائيد . ( مراقب يخ زدگي پوست باشيد . )
۴-نيش حشره كه در پوست جا مانده را با انبرك نوك تيز خارج كنيد .
۵-از پماد كالامين استفاده كنيد و در صورت بروز علائم شديد شوك آنافيلاكتيك ، مصدوم را منتقل نمائيد .
عقرب
بيشتر عقربهاي سمي ايران در مناطق نزديك كوير نظير كاشان زندگي مي كنند . شدت گزيدگي بسته به ميزان سم تزريق شده دارد . بيش از ۹۰ درصد گزش عقرب در دست روي مي دهد و كودكان بيشترين افراد در معرض عقرب زدگي هستند .
نشانه ها و علا ئم عقرب زدگي
۱- درد سوزاننده محل گزيدگي                 ۶- بيقراري و اضطراب
۲- تورم در حالت پيشرفت                       ۷- آبريزش از دهان
۳- تغيير رنگ محل گزش                        ۸- اختلال هوشياري
۴- تهوع و استفراغ                            ۹- بي اختياري ادرار و مدفوع
۵- بي حسي و گزگز انگشتان                   ۱۰- تشنج
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱- مصدوم را به پشت بخوابانيد و تا سه سانتي متر بالاي محل گزش را با باند محدود كننده ببنديد .
۲- محل را با كيسه آب يخ سرد كنيد . هرگز يخ را روي پوست قرار ندهيد .
۳- در صورت بروز شوك را درمان كنيد .
۴- مصدوم را ارجاع دهيد .
 

تاریخ: دو شنبه 13 خرداد 1392برچسب:,

علل خونريزي ها :

از علل خونريزي خارجي مي توان آسيبهاي ناشي از تصادفات، ضربه ها، بريدگي با آلات برنده و صدمات جنگي در اثر گلوله و تركش و… را نام برد.

از علل خونريزي داخلي مي توان آسيب و ضربه در اثر تصادفات، ضربه ها، وارد شدن گلوله به درون احشاء ، برخي بيماريهاي خاص مثل خونريزي گوارشي و اختلالات انعقادي اكتسابي و ارثي را نام برد.


روشهای مهار خونریزی


استفاده از تورنيكت يا كيسه هوائي :
اين روش فقط زماني انجام ميشود كه كوشش هاي قبلي جهت كنترل خونريزي مؤثر واقع نشود ويا در مواقعي كه اندامي قطع گرديده و نگراني درمورد از بين رفتن بافتهاي پائين تر از محل بستن تورنيكت نباشد .

روش بستن تورنيكت :

1 - ابتدا گاز يا دستمالي بر روي بازو قرار دهيد كه علاوه بر نقش حفاظتي باعث افزايش فشار در آن نقطه گردد .

2 - به وسيله باند نواري دستمال فوق را ثابت كنيد. وسپس اهرمي مثل يك تكه چوب يا لوله يا حتي خودكار را روي آن قرار دهيد وباند را بعد از قراردادن آن گره ديگري بزنيد.

3 - اهرم را به حول مركز گره تا اندازه اي بچرخانيد كه خونريزي قطع شود در اين حال اهرم را بوسيله گره ثابت كنيد .

#زمان بستن تورنيكت را در محلي كه قابل رويت باشد بنويسيد . بعلت اينكه مي بايست بعد از بستن شريان توسط تورنيكت حداكثر هر 15 دقيقه يك بار تورنيكت را به مدت 1 دقيقه رها كرده ومجدداً ببنديد.

نكته : 1- اندامي كه با تورنيكت بسته شده حتماً بايد در معرض ديد باشد .

2 - حتي در زخمهاي ران و بازو تورنيكت حداقل بايد 5 سانتي متر بالاتر از آن بسته شود.


دربستن تورنيكت بايد بسيار دقت كرد . چه بسا افرادي كه به دليل سهل انگاري امدادگران عضو خود را از دست داده اند . به همين دليل استفاده از تورنيكت و آتل بادي در بسياري از نقاط جهان معلق مانده است و تنها در موارد خاص مورد استفاده قرار مي گيرد .در بستن تورنيكت در قسمتي از اندام مثلاً دست بايد توجه كرد براي جلوگيري از آسيب و قطع عضو سالم به اندازه اي تورنيكت را محكم كنيم كه نبض احساس شود تا از تخريب عضو جلوگيري شود.

#حتي المقدور سعي شود از تورنيكت استفاده نشود .

كنترل بوسيله سرما :

در موارد شكستگي، سوختگي وخونريزيهاي خفيف ميتوان با استفاده از كيسه هاي حاوي يخ در محل ضايعه، علاوه بر كاهش درد و تورم باعث كاهش خونريزي نيز شد. توجه داشته باشيد كه استفاده از سرما به تنهائي نميتواند در كنترل خونريزي موثر باشد وبايد همراه با ديگراقدامات انجام گيرد.

توجه : براي جلوگيري ازسرمازدگي عضو مورد نظر، كمپرس سرما را نبايد بيش از 20 دقيقه ادامه داد.


کمکهای اولیه در خونریزی داخلی

در مورد خونريزيهاي داخلي مهمترين كار رساندن بيمار به مركز درماني است وبهترين اقداماتي كه ميتوان انجام داد به ترتيب زير است :

1 - كنترل علائم حياتي

2 - كنترل راه هوائي

3 - قرار دادن بيمار در بهترين وضعيت

مثلاً اگر بيمار دچار تهوع واستفراغ هاي مكرر است اورا به پهلو خوابانده واگر خونريزي داخلي اندامها ( دست و پا) است، اندام را بالا نگه داريد.

4 - بيمار اگر دچار شوك است كمكهاي اوليه در مورد او انجام شود.

5 - در صورت امكان به بيمار اكسيژن داده و به او هيچ چيز نخورانيد.

6 - در اولين فرصت ممكن بيمار را به مركز درماني انتقال دهيد.

نكته : در صورت ضربه به سر، استفراغ هاي مكرر زنگ خطر بزرگي جهت اعلام خونريزي داخل مغزي ميباشد كه ميتواند باعث مرگ مصدوم گردد.همچنين خروج مايع مغزي نخاعي كه همانند آبريزش بيني از بيني و مايع شفافي از گوش مي باشد از علايم ضربه مغزي ميباشد

در ضربه مغزي :

سر مصدوم را بالاتر از ساير اندام او قرار دهيد . از خروج مايع مغزي نخاعي به بيرون جلوگيري نكنيد و هر چه سريعتر مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد .

نكته2 : در صورت ضربه به شكم – دل درد شديد زنگ خطر بزرگي جهت اعلام خونريزي داخل شكم ميباشد ودر صورت عدم توجه باعث مرگ مصدوم خواهد شد.


کمکهای اولیه در خونریزی


در ارائه كمكهاي اوليه سرعت عمل به خرج دهيد اما خونسردي خود را حفظ كنيد. تاخيرممكن است به قيمت از دست رفتن جان مصدوم تمام شود.ــ علايم حياتي را كنترل كنيد

ــ مصدوم را به پشت بخوابانيد و پاها را در وضعيت زانوخميده بالا ببريد.

_خونريزي را كنترل كنيد.

ــ مصدوم را گرم نگه داريد.

ــ مصدوم را در وضعيت استراحت قرار داده و اندام زخمي را بي حركت كنيد.

ــ لباس مصدوم را شل كنيد.

ــ در صورت بروز شوك، پاهاي مصدوم را بالا نگه داريد اما در صورت خونريزي سر و گردن نبايد سر را نسبت به بقيه بدن پايين تر نگه داشت ، چون سبب خونريزي بيشتر مي شود.

ــ در صورتي كه خون لخته شده باشد، از كندن و تميز كردن آن خودداري كنيد؛ زيرااين كار سبب خونريزي مجدد ميشود.

ــ هرگز اشيائي مانند چاقو، تكه هاي شيشه و… را از زخم خارج نكنيد زيرا امكان تشديد آسيب و خونريزي بيشتر وجود دارد. در اين شرايط، از يك دستمال و يا باند حلقه شده به نام تــامپون استفاده كنيد. توجه داشته باشيد كه تامپون بايد كاملا اطراف جسم را بپوشاند طوري كه وقتي خواستيد روي آن باندپيچي كنيد به جسم فشار وارد نشود.

ــ مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد.


علائم خونریزی


به صورت واكنشي و براي جبران خون از دست رفته، خون كمتري به قسمتهاي كم اهميت تر مثل پوست، مي رسد و به همين دليل رنگ پريدگي پوست و مخاطها جزو علايم شايع خونريزي است. در مراحل اوليه و يا خونريزي هاي خفيف به جز رنگ پريدگيهاي مختصر پوست و افزايش تعداد ضربان قلب علايمي ديده نميشود ولي با افزايش شدت خونريزي علايم زير ظاهر ميشود:

1 - تشنگي
2 - ضعف، بي حالي،بي قراري و پرخاشگري
3- تند شدن ضربان قلب و ضعيف شدن نبضهاي محيطي

4- عرق سرد روي پيشاني
5- تنفس سريع و سطح

6- تهوع و استفراغ

7- افت فشار خون

8 - خواب آلودگي

9- احساس سبكي سر، سرگيجه و سردي پوست

10- احساس سرما

11 - وجود علايم خاص خونريزي در ارتباط با بعضي از قسمت هاي بدن مثلا خونريزي جمجمه، درون قفسه سينه يا شكم و…

12 - مشاهده خروج خون از زخم در موارد خونريزي خارجي

13- به خاطر كاهش رسيدن خون اكسيژن دار به مغز، فرد دجار خواب آلودگي، گيجي، سياهي رفتن چشمها و يا اضطراب و بي قراري مي شود.

تاریخ: دو شنبه 13 خرداد 1392برچسب:,

تعریف پانسمان

 

قرار دادن پوشش حفاظتی مناسب بر روی زخم را پانسمان می‌گویند که باید حدالامکان استریل باشد. زخمهای باز در اکثر موارد خونریزی می‌کنند و به علت باز بودن آنها و احتمال عفونی شدنشان نیاز به پانسمان و بانداژ دارند.

اهداف پانسمان پانسمان به منظور حفاظت زخم از هر گونه صدمه احتمالی در طول التیام ، جلوگیری از ورود میکروب به داخل زخم و آلودگی و عفونت زخم ، جذب ترشحات زخم و کنترل خونریزی انجام می‌شود.

وسایل موردنیاز برای پانسمان

گاز یا تنزیب استریل ، پنبه استریل ، پد (از لایه‌هایی از پنبه و گاز یا پارچه دیگری که قدرت جذب ترشحات را دارد، تشکیل شده است) باند نواری و چسب ، قیچی ، پنس و مواد ضد عفونی کننده. به جای گاز می‌توان از پارچه خانگی تمیز و غیر پرز دار استفاده کرد. ولی مواد پرز دار و کرکدار (مثلا پنبه) ، نباید مستقیم روی زخم گذاشته شود چون رشته‌ها ممکن است به داخل زخم نفوذ کنند. کلیه وسایل پانسمان حدالامکان بلاید استریل باشد. بعضی از وسایل را می‌توان بوسیله جوشاندن در آب به مدت 10 تا 20 دقیقیه از زمان شروع جوش استریل کرده و یا لوازم فلزی را بوسیله شعله آتش می‌توان ضدعفونی کرد. برای ضدعفونی پارچه‌های که در دسترس است می‌توان با اطو کشیدن کار استریل کردن را انجام داد.

قاعده عمومی پانسمان و طرز انجام کار

• قبل از شروع پانسمان ابتدا باید دستها و زیر ناخن ها را با آب و صابون شستشو داد. و پس از آن درصورت امکان ، کمی الکل سفید به دستها مالید. هنگام پانسمان از سرفه و عطسه بر رویزخم و یا صحبت کردن جلوگیری کنید.
• برای ضد عفونی کردن زخم از بتادین استفاده کنید. در مورد زخمهای آلوده قبل از ضدعفونی باید شستشوی زخم با سرم شستشو و در صورت نبود، با آب معمولی یا آب نمک (محلول را می‌توان با 9 گرم نمک باضافه 1 لیتر آب جوشیده تهیه کرد) انجام شود.

• در ضدعفونی زخم ، پنبه آغشته به بتادین از مرکز به سمت خارج به صورت دورانی کشیده شود و پنبه‌ای که به اطراف زخم کشیده می‌شود نباید دوباره بر روی زخم مالیده شود.
• پانسمان باید به اندازه‌ای باشد که کاملا زخم و اطراف آنرا بپوشاند.

• و پانسمان باید جذب کننده باشد، چون اگر عرق پوست نتواند بخار شود پوست اطراف زخم مرطوب خواهد ماند و محیط مناسبی برای رشد باکتریها بوجود می‌آید که از بهبود زخم جلوگیری کرده و یا به تعویق می‌اندازد.
• بانداژ را نباید بیش از حد شل یا سفت بست.
• نوک انگشتان دستها و پاها را باید باز گذاشت (برای برری آگاهی از خونرسانی نوک انگشتان)

پانسمان فشاری

در بریدگیهایی که خونریزی شدید دارند می‌توانیم با استفاده از پانسمان فشاری خونریزی را بند بیاوریم پانسمان فشاری عبارتست از قرار دادن یک گاز استریل (یا پارچه) بر روی زخم و استفاده از چسب به شکلی که گاز کاملا بر روی زخم فشرده شود و سبب بند آمدن خون شود.

پانسمان باز

در زخمهایی مانند زخم سوختگی و … پس از شستشوی زخم و استفاده از پماد و داروی مناسب ، روی آن پوشیده نمی‌شود. پانسمان مرطوب هم به این نوع پانسمان گفته می‌شود.

تاریخ: دو شنبه 13 خرداد 1392برچسب:,

انتوباسیون تراشه شامل جایگذاری یک لوله پلاستیکی انعطاف پذیر به داخل تراشه است که یک راه هوایی مناسب جهت تهویه مکانیکی فراهم می کند. شایعترین روش برای انتوباسیون استفاده از راه دهان به کمک یک لارنگوسکوپ است. لوله انتوباسیون به داخل نای بیمار فرستاده می شود .سپس یک تیوب در نزدیک انتهای ان باد می شود تا به تثبیت محل لوله کمک نماید و در محافظت از عبور خون،ترشحات معده وسایر ترشحات دهان به راه های هوایی نقش دارد. یک روش دیگر برای انتوباسیون رد کردن لوله از راه بینی است. به خارج کردن لوله از راه هوایی اکستوباسیون گفته می شود. خطرات در برابر فوائد لوله گذاری داخل راه هوایی بالقوه یک فرایند تهاجمی خطرناک است که به مهارت زیادی برای انجام نیاز دارد.اگر به طرز اشتباه لوله گذاری انجام شود مشکلات حاصل از ان میتواند سریعآ بیمار را به سمت مرگ ببرد.با این وجود لوله گذاری داخل راه هوایی به عنوان استاندارد طلایی برای حمایت از راه هوایی طی احیاء قلبی-ریوی از طرف انجمن قلب آمریکا در سال 2000 پذیرفته شده است. روشهای مشاهده ای برای اطمینان از صحیح بودن محل لوله 1- مشاهده مستقیم لوله از میان طنابهای صوتی 2-یکسان بودن صداهای ریوی دو طرف در سمع ریه با گوشی 3-شنیده نشدن صداهای تنفسی حین سمع معده 4- حرکت مساوی دو طرف قفسه سینه 5- نبودن ترشحات معده در داخل لوله موارد تعبیه لوله داخل نای *- در بیماران کومایی یا مسموم که قادر به حفظ راه هوایی خود نیستند.در این بیماران عضلات گلو تون خود را از دست داده اند و ممکن است به اسداد مجاری هوا منجر شوند.ضمنآ رفلکسهای طبیعی برای محافظت از ورود ترشحات مانند سرفه و بلع در این بیماران مختل است.با لوله گذاری داخل راه هوایی آسپیره شدن مواد به داخل راه هوایی کنترل می شود. *-بیهوشی عمومی:در طی بیهوشی عمومی تلاش تنفسی به علت داروهای آرامبخش و مخدرها یا شل کننده های عضلانی کاهش می یابد.برای استفاده از تهویه مصنوعی لوله گذاری داخل راه هوایی انجام می شود.علاوه بر لوله داخل نای استفاده از ماسک روی صورت یا ماسک داخل حنجره نیز مؤثر است. *-اقدامات تشخیصی در راه هوایی مانند برونکوسکوپی *-اعمال جراحی ابدوسکوپیک راه هوایی مانند لیزر و تعبیه استنت *-پس از احیاء قلبی ریوی نوع لوله داخل نای مدلهای مختلفی از لو له داخل نای دهانی یا داخل بینی دردسترس است.لوله ها ممکن است انعطاف پذیر یا کمی سخت باشند.لوله های مورد استفاده برای بالغین دارای یک کاف برای پر کردن باد جهت تثبیت موقعیت و پیشگیری از آسپیراسیون است. فشار باد داخل کاف باید به دقت اندازه گیری شود چون فشار زیاد می تواند باعث اختلال در خونرسانی تراشه و معضلات آتی شود. تاریخچه ابوعلی سینا اولین فردی است که در سال 1020 میلادی در کتاب قانون خود راجع به لوله گذاری داخل نای جهت تسهیل تنفس صحبت کرده است.در سال 1869 یک پزشک آلمانی به نام Friedrich Trendelenburg اولین انتوباسیون موفق را برای القای بیهوشی انجام داد.وی لوله را از طریق یک سوراخ روی نای عبور داد. در سال 1878 جراح انگلیسی به نام McEwen لوله گذاری از طریق دهان را برای اولین بار انجام داد. Magill و Mcintosh طي جنگ جهاني اول به پيشرفتهاي بسيار قابل ملاحظه اي در زمينه انتوباسيون دست يافتند.

لارنگوسكوپ LARYNGOSCOPE شايعترين ابزاري كه تا كنون براي انتوباسيون استفاده شده است لارنگوسكوپ بوده است.علب رغم سابقه طولاني اين وسيله در انتوباسيون استفاده نادرست از آن عوارض زيادي دارد.امروزه تكنولوژيهاي جديد تر مانند لارنگوسكوپي فيبراپتيك منجر به كاهش عوارض شده است.مهمترين علت آسيب حين لارنگوسكوپي كمبود مهارت در انجام اين عمل است. لارنگوسكوپ داراي يك دسته و يك تيغه است.تيغه لارنگوسكوپ بر دو نوع است:تيغه مستقيم و تيغه خميده.شايعترين فرم تيغه مستقيم Miller و شايعترين فرم تيغه خميده Mcintosh نام دارد.تكنيكي كه براي انتوباسيون به كار مي رود بستگي به نوع تيغه لارنگوسكوپ دارد.در بالغين معمولآ از تيغه Mcintosh استفاده مي شود در حالي كه تيغه Miller در نوزادان مورد استفاده قرار ميگيرد. يك روش شايع ديگر براي انتوباسيون استفاده اذ برونكوسكوپ فيبراپتيك است.اين روش براي افرادي كاربرد دارد كه به نظر مي رسد انتوباسيون مشكل داشته باشند.اين روشهاي انتوباسيون نياز به مهارت استفاده از اين روشها را دارد و در صورت نداشتن مهارت لارنگوسكوپي قابل انجام نخواهد بود.ضمنآ استفاده از برونكوسكوپ مشمول هزينه بالا تر و زمان طولاني تر است.نه طوري كه با روش لارنكوسكوپي در عرض كمتر از 20 ثانيه مي توان انتوباسيون را انجام داد در حاليكه استفاده از برونكوسكوپ به علت زمان طولاني در موارد اورژانس محدود شده است.

تاریخ: دو شنبه 13 خرداد 1392برچسب:,

مقدمه

سطح خارجی مغز و نخاع بوسیله پرده‌هایی به نام مننژ پوشیده شده است که از داخل به خارج عبارتند از:
1-نرم‌شامه: پرده بسیار ظریفی است که بلافاصله بر روی دستگاه اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) قرارگرفته است.
2- عنکبوتیه یا آراکنوئید: پرده ظریفی است که در داخل سخت‌شامه قرارگرفته و از نرم‌شامه بوسیله فضای زیر عنکبوتیه (ساب‌آراکنوئید) جدا می‌باشد که داخل این فضا مایع مغزی_نخاعی وجود دارد.
3-سخت‌شامه یا دورا dura: پرده ضخیمی است که در خارج عنکبوتیه و داخل استخوان جمجمه قرار دارد و به داخل استخوان متصل می‌شود. بالای این لایه را اپیدورال و زیر آن را ساب‌دورال می‌گویند.
بر اساس وجود خونریزی در هر یک از این فضاها خونریزی مغزی نام خاصی پیدا می‌کند.
خونریزی‌ داخل مغزی


خونریزی‌ داخل مغزی یعنی خونریزی در داخل بافت مغز رخ داده و بطور عمده با ایجاد فشار روی بافت اطراف سبب بروز علائم می‌شود. خونریزی‌ داخل مغزی اکثرا سردردهای شدید کاهش سطح هوشیاری و نیز علائم فلج عصبی (مانند فلج یک سمت بدن و یا علامتهای عصبی دیگر) ایجاد می‌کند.
علل خونریزی‌ داخل مغزی


فشار خون بالا شایعترین علت زمینه‌ای آن است.البته خونریزی‌ داخل مغزی همچنین می‌تواند به علت ضربه سر ، بدشکلی رگها ، سوء مصرف آمفتامین یا کوکائین (مواد مخدر) که ناشی از افزایش حاد فشار خون یا بر اثر التهاب رگها است. ، اختلالات انعقادی یا مصرف داروهای ضد انعقاد (افزایش دوز دارو) مثل هپارین یا وارفارین اتفاق بیافتد.
خونریزی ساب ‌آراکنوئید یا زیر عنکبوتیه


خونریزی‌ زیر عنکبوتیه عبارت‌ است‌ از خونریزی‌ ناگهانی‌ در فضای زیر عنکبوتیه که مشخصا با سردرد تظاهر می‌کند تا علائم فلج عصبی. این‌ فضا به‌ طور طبیعی‌ با مایع‌ مغزی‌ ـ نخاعی‌ پر می‌شود. این‌ بیماری‌ می‌تواند تمامی‌ سنین‌ را مبتلا کند ولی‌ در بزرگسالان‌ 50-25 ساله‌ شایع‌تر است‌. این بیماری اغلب با سردرد شدید و حاد و ناگهانی غیر معمول تظاهر پیدا می‌کند که‌ غالباً با از دست‌ رفتن‌ هوشیاری‌ دنبال‌ می‌شود. خواب‌آلودگی‌، گیجی‌، تشنج یا اغما ، سفتی‌ گردن‌ همراه‌ با درد در هنگام‌ حرکت‌ و استفراغ از علایم‌ شایع‌ دیگر آن است.

علل‌

خونریزی‌ زیر عنکبوتیه بدون ارتباط با ضربه سر عموما ناشی از پارگی آنوریسم سرخرگی مغز (قسمت‌ ضعیف‌ شده‌ یک‌ شریان‌) یا یک بدشکلی‌ شریانی‌_وریدی است. از علل نادر آن خونریزی داخل مغزی می‌باشد که به این فضا راه یافته است.اغلب این آنوریسم‌‌ها مادرزادی هستند که‌ از هنگام‌ تولد وجود داشته‌ است‌ که گاهی با بیماری‌ چند کیستی کلیه همراه است. عفونتهای بدن مانند آندوکاردیت عفونی نیز گاهی موجب آنوریسم می‌شوند.
تشخیص


سی‌تی‌اسکن معمولا وقوع خونریزی را ثابت می‌کند. در صورت تشخیص با آن آزمایش مغزی-نخاعی (وجود خون) کمک می‌کند. گاهی MRI هم کمک می‌کند.
عواقب‌ بیماری


میزان مرگ و میر ناشی از خونریزی زیر عنکبوتیه بالاست. تشخیص‌ و درمان‌ زودهنگام‌ می‌تواند بر عواقب‌ تأثیر بگذارد. ممکن‌ است‌ در بعضی‌ موارد فلج‌ نسبی‌، ضعف‌ یا کرختی‌ و مشکلات‌ گفتاری‌ و بینایی‌ باقی‌ بماند. ناحیه‌ آسیب‌ دیده‌ مغز نمی‌تواند بهبود یابد. البته‌ غالباً نواحی‌ آسیب‌ ندیده‌ مغز می‌توانند کارکرد از دست‌ رفته‌ را یاد بگیرند. این‌ امر معمولاً مستلزم‌ نوتوانی‌ شامل‌ فیزیوتراپی، کار درمانی یا گفتار درمانی است‌.

درمان‌

درمان‌ با هدف‌ پیشگیری‌ از عوارض ،‌ مسلتزم‌ بستری‌ شدن‌ در بیمارستان‌ است‌.
جراحی‌ برای‌ توقف‌ خونریزی‌ و برداشتن‌ خون‌ لخته‌ شده‌
داروهایی‌ که‌ تورم‌ و فشار مغز را کاهش‌ دهند و در صورت‌ نیاز سایر علایم‌ را کنترل‌ کنند.


خونریزی‌ ساب‌دورال (زیر سخت‌شامه) و اپیدورال (بالای سخت‌شامه)


خونریزی‌ ساب‌دورال (زیر سخت‌شامه) و اپیدورال (بالای سخت‌شامه) با ایجاد یک توده (هماتوم) بافت مغز زیر خود را تحت فشار قرار می‌دهد. منشاء این خونریزیها اغلب ضربه سر می‌باشد و معمولا با سردرد یا کاهش سطح هوشیاری و خواب‌آلودگی بروز می‌کنند.
خونریزی‌ اپیدورال (بالای سخت‌شامه)


بطور کلاسیک ، هماتوم اپیدورال بدنبال ضربه‌ای روی می‌دهد که منجر به شکستگی جمجمه و دوره کوتاهی از عدم هوشیاری باشد. در هماتوم اپیدورال بیمار بعد از ضربه دچار بیهوشی موقت می‌شود و بعد ممکن است در فاصله‌ای هیچ علامتی نداشته باشد به همین سبب لازم است در هر بیماری که بدنبال ضربه به سر دوره‌ای از بیهوشی داشته است، سی‌تی‌اسکن انجام شود. و در صورت وجود بیماری جراحی و تخلیه اورژانسی و سریع ضرورت می‌یابد.
خونریزی‌ ساب‌دورال (زیر سخت‌شامه)


خونریزی‌ و هماتوم‌ ساب‌دورال (زیر سخت‌شامه)‌ عبارت‌ است‌ از خونریزی که‌ باعث‌ تجمع‌ خون‌ و لخته‌ (هماتوم‌) در زیر خارجی‌ترین‌ غشا از سه‌ غشای‌ پوشاننده‌ مغز می‌گردد. دو نوع‌ هماتوم‌ زیرسخت‌شامه‌ وجود دارد. هماتوم‌ حاد زیرسخت‌شامه‌ در فاصله‌ کمی‌ پس‌ از آسیب‌ شدید به‌ سر ایجاد می‌گردد. هماتوم‌ مزمن‌ زیرسخت‌ شامه‌، عارضه‌ ایست‌ که‌ ممکن‌ است‌ هفته‌ها تا ماه‌ها پس‌ از آسیب‌ به‌ سر ایجاد شود. آسیب‌ ممکن‌ است‌ چنان‌ ضعیف‌ بوده‌ باشد که‌ بیمار آن‌ را به‌ خاطر نیاورد.

علایم‌ شایع‌

سردردهای‌ راجعه‌ که‌ هر روز بدتر می‌شوند.
خواب‌آلودگی‌، گیجی‌، تغییرات‌ ذهنی‌ یا منگی‌ متغیر
ضعف‌ یا کرختی‌ یک‌ طرف‌ بدن‌
اختلالات‌ بینایی‌
استفراغ‌ بدون‌ تهوع‌
مردمکهایی‌ به‌ اندازه‌ متفاوت‌ (گاهی‌ اوقات‌)
نوع مزمن بیشتر در شیرخواران و سالمندان شایعتر است و بیماری معمولا با تغییر در قوای ذهنی و فراموشی با یا بدون علائم فلج عصبی (فلج یک سمت بدن یا اختلال تکلم) تظاهر می‌کند.
میزان‌ بهبود به‌ سلامت‌ عمومی ‌، سن ‌، شدت‌ آسیب ‌، سرعت‌ درمان‌ و وسعت‌ خونریزی‌ یا لخته‌ بستگی‌ دارد. پس‌ از برداشتن‌ لخته‌، بافت‌ مغز که‌ تحت‌ فشار قرار گرفته‌ است‌، معمولاً به‌ آهستگی‌ گسترش‌ می‌یابد تا به‌ فضای‌ اولیه‌ خود برگردد. از عوارض‌ احتمالی‌ آن مرگ‌ یا آسیب‌ مغزی‌ پایدار شامل‌ فلج‌ نسبی‌ یا کامل‌، تغییرات‌ رفتاری‌ و شخصیتی‌ و مشکلات‌ گفتاری‌ است.

تشخیص

سی‌تی‌اسکن بهترین روش برای مشاهده خونریزی و هماتوم است. ام آر آی هم می‌تواند خونریزی و زمان دقیق آنرا (کی اتفاق افتاده؟) را نشان دهد.

درمان‌

‌تخلیه و برداشتن‌ لخته از طریق جراحی راه درمان قطعی آن است. بعد از بهبود وضعیت حاد بیمار در صورتی‌ که‌ تکلم‌ یا کنترل‌ عضلات‌ دچار آسیب‌ شده‌ باشد، بیماران‌ ممکن‌ است‌ به‌ فیزیوتراپی یا گفتار درمانی نیاز پیدا کنند.
بیشتر بیماران‌ غالباً در طور مرحله‌ حاد به‌ تغذیه‌ داخل‌ وریدی‌ یا به‌ تغذیه‌ با لوله‌ معده‌ای‌ نیاز خواهند داشت‌ و سپس‌ می‌توانند در حد تحمل‌ از غذای‌ معمولی‌ استفاده‌ کنند.

پیشگیری‌

پس‌ از استفاده‌ از داروهای‌ روانگردان‌ و خواب‌آور، رانندگی‌ نکنید.
از سر در مقابل‌ صدمات‌ محافظت‌ کنید. در اتومبیل‌ از کمربند، در ورزش‌های‌ تماسی‌ از محافظ‌ سر و در هنگام‌ دوچرخه‌سواری‌ از کلاه‌ ایمنی‌ استفاده‌ کنید.
اگر دچار آسیب‌ سر شده‌ باشید (هرچند خفیف‌ به‌ نظر برسد) و هر یک‌ از علایم‌ خونریزی‌ زیر سخت‌ شامه‌ ایجاد شود. باید به پزشک مراجعه نمود. چون یک‌ اورژانس‌ است‌!

تاریخ: دو شنبه 13 خرداد 1392برچسب:,

اکسيژن درماني:

اکسيژن درماني عبارتست از تجويز اکسيژن با غلظت بيش از آنچه که در جو وجود دارد. در سطح دريا غلظت اکسيژن هواي اتاق 21% است هدف از اکسيژن درماني انتقال کافي اکسيژن به خون، کاهش کار تنفسي و کاهش فشار بر ميوکارد مي باشد. حمل اکسيژن به بافت ها به عواملي نظير برونده قلب، ميزان اکسيژن شرياني، غلظت هموگلوبين و نيازمندي هاي متابوليکي بدن بستگي دارد. در زمان اکسيژن درماني بايد به تمام عوامل فوق توجه نمود.‏

موارد مصرف اکسيژن درماني:

تغيير در تعداد يا الگوي تنفس ـ بيمار ممکن است اولين نشانه هاي نياز باري اکسيژن درماني باشند تغيير در تعداد يا الگوي تنفس ممکن است به علت هيپوکسمي (کاهش فشار اکسيژن خون شرياني) با تغييرات در وضعيت ذهني بصورت(اختلال قضاوت، پرخاشگري، عدم آگاهي، گيجي، خواب آلودگي و کما) تنگي نفس، افزايش فشار خون، تغيير در تعداد ضربان قلب، ديس ريتمي، سيانوز مرکزي (مدت ديررس)، تعريق شديد و اشتهاهاي سرد مشخص گردد.

هيپوکسمي معمولاً منجر به هيپوکسي شده که طي آن اکسيژن در بافت هاي کاهش مي يابد ‏هيپوکسي در صورت شديد بودن مي تواند زندگي فرد رابه مخاطره بيانداز. علائم و نشانه هاي نياز به اکسيژ" به ناگهاني بودن اين نياز بستگي دارد. با پيشرفت سريع هيپوکسي تغييراتي در سيستم عصبي مرکزي ايجاد مي شود. زيرا مراکز عصبي بالاتر نسبت به کمبود اکسيژن حساس هستند بيمار دچار ناهماهنگي حرکات و اختلال قضاوت شده و تصوير باليني شبيه به مسموميت با الکل دارد. در هيپوکسي مزمن(مانند آنچه که در بيماريهاي انسداد مزمن ريه ديده مي شود)ممکن است خستگي، خواب آلودگي، بي تفاوتي و بي توجهي و تأخير در واکنش ها بوجود آيد نياز به اکسيژن براساس مقادير گازهاي خون شرياني پالس اکسي متري، به علاوه ارزيابي باليني بررسي مي گردد.‏

موارد احتياط در اکسيژن درماني:

همانند ساير داروها پرستار اکسيژن را با احتياط تجويز نموده و به دقت اثرات آن را روي بيمار ارزيابي مي کند اکسيژن يک دارو است و به غير از موارد فوري فقط بايد توسط پزشک تجويز شود. بطور کل بيماران مبتلا به اختلالات تنفسي اکسيژن را فقط به منظور افزايش فشار اکسيژن خون شرياني تا بازگشت آن به حد طبيعي دريافت مي کنند اين مقدار ممکن است بين 95-60 ميلي متر جيوه متغير باشد. ‏

خون در اين سطوح 98%- 80% با اکسيژن اشباع مي شود.افزايش جريان اکسيژن دمي به ميزان اکسيژن گلبولهاي قرمز خون يا پلاسما نمي افزايد در عوض مقادير افزايش يافته اکسيژن ممکن است اثرات سمي روي ريه ها و سيستم عصبي مرکزي بگذارد يا تهويه را تضعيف کند. هنگام تجويز اکسيژن با هر روش بيمار بايد از نظر نشانه هاي عدم کفايت در اکسيژناسيون مورد بررسي قرار گيرد. بنابراين پرستار مرتبا بيمار را از نظر علايم گيجي، بيقراري، خواب آلودگي، تعريق، رنگ پريدگي، تاکي کاردي، تاکي پنه و افزايش فشار خون بررسي مي کند. پالس اکسي متري متناوب يا مداوم جهت بررسي ميزان اکسيژن بررسي مي شود.‏

مسموميت با اکسيژن:

مسموميت با اکسيژن زماني روي مي دهد که اکسيژن با غلظت بالا بيش از 50% بمدت طولاني بيش از 48 ساعت تجويز شود. سميت اکسيژن در اثر توليد بيش از حد راديکال هاي آزاد اکسيژن ناشي از متابوليسم سلولي بوجود مي آيد. اگر سميت اکسيژن درمان نشود اين راديکال ها مي توانند به شدت به سلول ها صدمه زده ويا آنها را از بين ببرند. آنتي اکسيدان ها همانند ويتامين ‏E , C‏ و بتاکارتن ممکن است اثر دفاعي در مقابل راديکال هاي آزاد اکسيژن داشته باشند.

متخصص تغذيه مي تواند رژيم غذايي بيمار را تنظيم کرده تا غني از آنتي اکسيدان ها باشد. مکمل ها نيز براي بيماران کم اشتها يا ناتوان براي خوردن موجود هستند. علائم و نشانه هاي مسموميت با اکسيژن شامل احساس ناراحتي در زير جناغ پاراستزي و تنگي نفس، بيقراري، خستگي، ضعف، مشکلات تنفس پيشرونده و انفيلتراسيون آلوئولي در راديو گرافي قفسه سينه مي باشند.

جهت پيشگيري از مسموميت با اکسيژن در صورت تجويز مورد استفاده قرار گيرد. اگر غلظت هاي بالاي اکسيژن ضروري هستند مهم است که مدت تجويز را به حداقل رسانده  و ميزان آن را تا حد ممکن کاهش داد اغلب با اکسيژن درماني از فشار مثبت انتهاي بازدم ‏‎(PEEP)‎با فشار مثبت مداوم راه هوايي‎(CPAP)‎‏ جهت درمان يا پيشگيري از ميکروآتلکتازي استفاده مي شود. بدين ترتيب اکسيژن با غلظت کمتري مورد استفاده قرار مي گيرد. سطحي از ‏PEEP‏ که بهترين اکسيژن رساني را بدون اختلال در هموديناميک فراهم مي کند به عنوان بهترين ‏PEEP‏ مي باشد.‏

مراقبت هاي پرستاري، ارتقاع مراقبت در منزل و جامعه محور ، آموزش مراقبت از خود به بيمار:

گاهي لازم است اکسيژن در منزل به بيمار داده شود ‏پرستار بايد به بيمار يا خانواده در مورد روشهاي تجويز اکسيژن آموزش دهد و بيمار با خانواده را آگاه کند که اکسيژن بصورت مايع، گاز يا فشرده وجود دارد. اشکال گاز و مايع در وسايل قابل حمل تهيه مي شوند بنابراين بيمار مي تواند در خارج از منزل هم استفاده کند. هنگام استفاده از اکسيژن(بجز با وسايل قابل حمل) جهت جلوگيري از خشکي و اثرات تحريکي اکسيژن فشرده شده در راه هوايي بايد رطوبت لازم فراهم گردد.‏

مراقبت مداوم:

بازديد از منزل توسط پرستار مراقبت در منزل يا درمانگر تنفسي ممکن است براساس وضعيت و نيازهاي بيمار ترتيب داده شود. مهم است که محيط منزل، وضعيت جسمي و رواني و نياز براي آموزش بيشتر در بيمار ارزيابي گردند. پرستار بايد در مورد کاربرد ايمن و موثر با اکسيژن شامل نکات ايمني جهت پيشگيري از آتش سوزي (بعلت قابليت اشتعال زايي اکسيژن) تأکيد کند. پرستار جهت حفظ کيفيت مطلوب مراقبت و حداکثر جبران مالي بيمار براي اکسيژن درماني در منزل بيد در مورد دستور پزشک، بيماري، جريان اکسيژن تجويز شده و شرايط استفاده اکسيژن بررسي مي شود. بيمار بايد آموزش بگيرد هر 6 ماه يا بيشتر جهت پيگيري درمان به پزشک مراجعه کند. گازهاي خون و تست هاي آزمايشگاهي بطور مرتب بايد بررسي شود.

پایگاه اطاع رسانی وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی

تاریخ: دو شنبه 13 خرداد 1392برچسب:,